Plastikler, modern toplumda yaygın olarak kullanılan malzemeler arasındadır. Düşük maliyetleri ve dayanıklılıkları sebebiyle, inşaat malzemeleri, otomotiv malzemeleri, elektronik, tekstil ve tıbbi ekipman gibi çok çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Plastikler, genellikle kimyasal katkı maddeleri içeren yüksek moleküler kütleli uzun zincirli polimerlerden oluşturulmakta beraber çok çeşitli sentetik veya yarı sentetik organik bileşiklerden de oluşturulabilir. Petrol ürünleri, bitkisel başlangıç malzemeleri veya geri dönüştürülmüş ve geri kazanılmış plastiklerin farklı bileşimleri kullanılarak farklı polimerler de üretilebilmektedir.
Her yıl dünya çapında milyonlarca ton plastik üretildiğinden ve okyanuslara giren plastik kirliliğin dünyanın diğer bölgelerine uzun mesafeler taşındığından, plastikten üretilen ürünlerin doğru yönetilmemesi küresel bir sorundur. Her yıl üretilen plastiklerin yarısının tek kullanımlık ürünler olduğu tahmin edilmektedir. 2020’de, 2019’a göre %0,3’lük bir düşüşle dünya genelinde 367 milyon ton plastik üretilmiştir.
Kanada Resmî Gazetesi’nde yayınlanan karara göre 1999 tarihli Kanada Çevre Koruma Yasası’nın 93(1) numaralı alt bölümü uyarınca Çevre Bakanı ve Sağlık Bakanının tavsiyesi üzerine Tek Kullanımlık Plastik Yasağı yürürlüğe girmiştir. Alınan bu karara göre 20 Aralık 2022’den itibaren aşağıda belirtilen ürünlerin üretim ve ithalatı yasaklanacak, 20 Aralık 2023’te satışları yasaklanacak ve 20 Aralık 2025’ten itibaren ihracatı yasaklanacağı belirtilmiştir.
Yapılan yeni düzenlemede yönetmelikte geçen SUP (Single Use Plastics) (Tek kullanımlık plastikler) tanımları aşağıdaki gibidir.
Tek kullanımlık Plastik Market Poşeti
Bir işletmeden satın alınan malları taşımak için tasarlanmış, tamamen veya kısmen plastikten yapılmış aparat şeklinde tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Çatal Bıçak Takımı
Tamamen veya kısmen plastikten yapılmış, çatal, bıçak, kaşık veya çubuk şeklinde şekillendirilmiş plastik ürün şeklinde tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Pipet
Pipetin bükülmesine ve çeşitli açılarda konumunu korumasına izin veren oluklu bir bölüme sahip tek kullanımlık plastik ürün şeklinde tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Yemek Servis Gereçleri
Tamamen veya kısmen plastikten yapılmış, plastikten imal edilmiş bir ürün eğer,
- Kapaklı kap, kutu, fincan, tabak veya kâse şeklinde oluşturulmuşsa,
- Tüketilmeye hazır yiyecek veya içecekleri servis etmek veya taşımak için tasarlanmışsa,
- Genleşmiş polistiren köpük, ekstrüde polistiren köpük, polivinil klorür, hidrokarbonların kısmi veya eksik yanması yoluyla üretilen bir plastik siyah bir pigment içeren bir plastik veya okso-bozunur bir plastik içeriyorsa;
tek kullanımlık plastik yemek servis gereçleri şekilde tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Halka Taşıyıcı
Tamamen veya kısmen plastikten yapılmış, bir dizi deforme olabilen halka veya bant şeklinde oluşturulmuş, içecek kaplarını bir arada taşımak için çevrelemek üzere tasarlanmış aparat olarak tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Karıştırma Çubuğu
İçecekleri karıştırmak veya bir içeceğin kabının kapağından dökülmesini önlemek için tasarlanmış, tamamen veya kısmen plastikten yapılmış bir aparat olarak tanımlanmıştır.
Tek Kullanımlık Plastik Pipetler
Tamamen veya kısmen plastikten yapılmış, kamış şeklinde oluşturulmuş bir aparat olarak tanımlanmıştır.
Getirilen Sınırlamalar
- Tek kullanımlık plastik taşıyıcı aparatların üretimi, ithalatı ve satışı yasaklanmıştır.
- Plastik esnek pipetler hariç olmak üzere tek kullanımlık plastik pipetlerin üretimi, ithalatı ve satışı yasaklanmıştır.
- Ticari, endüstriyel ve kurumsal olmayan bir ortamda tek kullanımlık plastik esnek pipetlerin satışı gerçekleştirilebilir.
- Bir işletmenin, 20 veya daha fazla tek kullanımlık plastik esnek pipet paketini başka bir işletmeye satışı gerçekleştirilebilir.
- Bir perakende mağazasının, aşağıdaki durumlarda müşteriye 20 veya daha fazla tek kullanımlık plastik esnek pipet paketi satışı aşağıdaki durumlarda gerçekleştirilebilir:
- Müşterinin pipet talebi doğrultusunda,
- Paket, müşterinin bir mağaza çalışanının yardımı olmadan paketi görmesine izin verecek şekilde sergilenmemesi.
- Bir perakende mağazası, pipet bir içecek kabı ile birlikte paketlenmişse ve paketleme perakende mağazasından başka bir yerde yapılmışsa, müşteriye tek kullanımlık plastik esnek bir pipet satışı gerçekleştirilebilir.
- Bir hastane, tıbbi tesis, uzun süreli bakım tesisi veya başka bir bakım kurumu tarafından hastalara veya sakinlere tek kullanımlık plastik esnek pipetler satışı gerçekleştirilebilir.
- Tek kullanımlık plastik market poşetlerinin, plastik çatal bıçak takımının, yemek servisi gereçleri veya karıştırma çubuklarının üretimi, ithalatı ve satışı yasaklanmıştır.
Yasaklı olmayan ürünlerden bazıları aşağıdaki gibidir:
- Ön hazırlık gerektiren dondurulmuş gıda, et, balık içeren kaplar, tepsiler, paketler,
- Esnek gıda ambalajları,
- Hastane servis ekipmanları,
- Gıda ve kahve bardakları (Kaplama içeriğinde PS, okso-bozunur, Carbon Black Olmayanlar),
- PE ,PET ,HDPE’den geri dönüştürülmüş kaplar, kapaklar, malzemeler.
Bu yönetmeliğin amaçları doğrultusunda, tek kullanımlık plastik market poşetleri, tek kullanımlık plastik çatal bıçak takımı, tek kullanımlık plastik esnek pipetler, tek kullanımlık plastik yemek servisi gereçleri veya tek kullanımlık plastik pipetlerin fiziksel özelliklerini belirlemek için yapılan her türlü analiz, akredite ve iyi uygulama standartlarına uygun laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmelidir.Yeniden kullanım, onarım, yeniden üretim veya son çare olarak geri dönüşüm gibi stratejiler yoluyla ürünleri, bileşenleri ve malzemeleri geri kazanıp eski haline getiren bir üretim ve tüketim modeli plastiklerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesinde önemli bir rol oynamaya devam edecektir. Bu şekilde, üretilen bir ürün için değer zincirinin sonu, bir diğerinin değer zincirinin başlangıcı olur, böylece yaşam döngüleri uzar ve israfı azaltır.