27 Ağustos 2025 tarihinde yayınlanan bir notta ECHA, PFAS’a yönelik önerilen kısıtlamaya ilişkin değerlendirmesine dair güncelleme yaptı ve beklenen zaman çizelgesini açıkladı.
Bu notta ECHA, Bilimsel Komitelerinin (RAC ve SEAC), Mart 2023’ten bu yana Danimarka, Almanya, Hollanda, Norveç ve İsveç otoriteleri tarafından hazırlanan PFAS kısıtlama önerisini değerlendirdiğini hatırlattı.
Komitelerin değerlendirmesi, başlangıçta sunulan kısıtlama önerisinde analiz edilen 14 farklı sektörün yanı sıra PFAS üretimi ve yatay konulara odaklanarak gruplar halinde yürütülüyor.
Altı aylık kamuoyu istişaresinin ardından (5.600’den fazla yorum alındı), öneriyi hazırlayan beş ülkenin yetkilileri, ilk metinde güncellemeler yaptı ve sekiz yeni sektör tespit etti.
ECHA şu ifadeleri kullandı;
“ECHA’nın, Dosya Sunucusu’nun ve Avrupa Komisyonu’nun ortak amacı, insan sağlığını ve çevreyi korumak için mümkün olan en kısa sürede uygun önlemlerin alınmasına imkân sağlamaktır.” Ayrıca, Avrupa Komisyonu da 8 Temmuz 2025 tarihinde kabul edilen Kimya Endüstrisi Eylem Planı’nda şunu açıkladı;
“ECHA komitelerinin Evrensel PFAS kısıtlamasına yönelik bilimsel değerlendirmesi devam etmekte olup 2026’da tamamlanması planlanmaktadır. Komisyon, ECHA’nın görüşünü alır almaz mümkün olan en kısa sürede bir teklif sunmayı taahhüt etmektedir. Nihai hedef PFAS emisyonlarını en aza indirmektir.”
Bununla birlikte, ECHA Komiteleri ilk önerinin değerlendirilmesinde önemli bir ilerleme kaydetmiş olsa da sekiz yeni sektörün eklenmesi süreci çok daha uzatacak ve 2026 sonu hedefinin tutturulmasını imkânsız hale getirecekti.
Bu nedenle ECHA, bu sektörleri kapsam dışında bırakmaya karar verdi. Böylece RAC ve SEAC, tartışmalarını 2025’te tamamlayabilecek ve görüşlerini 2026’da Komisyona sunabilecek.
ECHA şu güvenceyi verdi;
“Bu yaklaşım, PFAS emisyonlarının ve hacimlerinin %90’ından fazlasının görüşler kapsamında olmasını sağlayacaktır.”
Kozmetik Endüstrisine Etkisi
Güncellenmiş PFAS Kısıtlama Önerisi, kozmetik ürünleri PFAS’ın başlıca kullanım alanlarından biri olarak belirtmektedir.
AB Kozmetik Ürünler Yönetmeliği kapsamında, Birlik pazarında satılan kozmetiklerde bazı PFAS’lar zaten yasaktır. Bunlar arasında PFOS ve onun potassium, ammonium ve lithium tuzları, PFOA, PFNA ve onun sodium ile ammonium tuzları, diethanolamine perfluorooctane sulfonate ve PFHpA yer almaktadır. Bu maddeler Kategori 1B üreme toksik madde olarak sınıflandırıldığından, CMR maddelerine yönelik genel yasak kapsamına girmektedir.
Buna karşılık, bazı PFAS’lar kozmetiklerde doğrudan Kozmetik Yönetmeliği ile değil, REACH kapsamında kısıtlanır. Örneğin, PFHxA, tuzları ve ilgili maddeler çünkü Kozmetik Yönetmeliği yalnızca insan sağlığı risklerini kapsar, çevresel etkileri dikkate almaz.
Sonuç olarak, PFAS genellikle AB Kozmetik Yönetmeliği kapsamında ancak CMR olarak sınıflandırıldıklarında veya doğrudan insan sağlığı riski oluşturduklarında yasaklanır. Bu durumlarda nicel risk değerlendirmesi yapılır; ancak cilt hassaslaştırıcılar dışında maddelerin kozmetikte güvensiz bulunması nadirdir ve PFAS bu kategoriye girmez.
Bu sınırlamalar göz önüne alındığında, dosya sahipleri, kısıtlamanın Kozmetik Yönetmeliği yerine REACH kapsamında geniş bir PFAS yasağı ile ilerletilmesini önermektedir. Çünkü Kozmetik Yönetmeliği üzerinden ilerlemek pratik değildir. Ayrıca güncellenmiş kısıtlama önerisi, diğer bazı sektörlerde gerekli olabilecek süreli muafiyetlerin aksine, kozmetik alanında teknik ve ekonomik açıdan uygulanabilir alternatiflerin zaten mevcut olduğuna ve arz sıkıntısı öngörülmediğine dikkat çekiyor.
Sonraki Adımlar: 2026’ya Kadar Tamamlanacak
ECHA’nın RAC ve SEAC komiteleri şu anda öneriyi inceliyor. Amaçları, Avrupa Komisyonu’na şeffaf, bağımsız ve kapsamlı görüşler sunmak. Ajans, bilimsel değerlendirmesini 2026 sonuna kadar tamamlamayı hedefliyor. Kısıtlamaya ilişkin nihai karar ise, Avrupa Komisyonu tarafından, AB Üye Devletleri ile istişare içinde alınacak.