Aralık 2023’te Avrupa Komisyonu, AB mevzuatı genelinde kimyasallara yönelik değerlendirmeleri kolaylaştırmak, kimyasallara ilişkin bilgi tabanını güçlendirmek ve ortaya çıkan kimyasal risklere ilişkin erken tespit ve eyleme geçmeyi sağlamak için üç yasa teklifini kabul etmiştir.
Sürdürülebilirlik için Kimyasallar Stratejisinin önemli bir çıktısı olan bu ‘Tek Madde, Tek Değerlendirme’ kapsamında, tıbbi cihazlar, oyuncaklar, gıdalar, pestisitler ve biyositler gibi ürünlerde kullanılan kimyasalların tutarlı ve şeffaf güvenlik değerlendirmelerinin sağlanması amacıyla önemli görevlerin dört AB kurumu arasında yeniden paylaştırılmasına karar verilmiştir.
Önerilerin hedefleri aşağıda sıralanmıştır:
- Avrupa Kimyasallar Ajansı, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, Avrupa Çevre Ajansı ve Avrupa İlaç Ajansı’ndaki kimyasallarla ilgili işbirliğini güçlendirilmesi ve bilimsel ve teknik çalışmaların artırılması Ajanslar, kimyasalların değerlendirilmesinde kullanılan öncelik belirleme, zaman çizelgeleri, süreçler ve metodolojileri uyumlu hale getirmek için daha iyi donanıma sahip olacaktır. Ayrıca, bir mevzuat (örneğin biyositlere ilişkin) kapsamındaki değerlendirmelerden elde edilen bilgiler, başka bir mevzuat (örneğin oyuncaklar) için yeniden kullanılabilir.
- AB kurumları ve Komisyon tarafından tutulan kimyasal maddelerin tehlikeleri, fiziko-kimyasal özellikleri, çevredeki varlığı, emisyonları, kullanımları, çevresel sürdürülebilirliği ve devam eden düzenleyici süreçlere ilişkin verileri içeren Ortak bir Veri Platformu oluşturulması ve AB mevzuatı kapsamında derlenen kimyasallara ilişkin verilere ‘tek noktadan’ erişim olanağının sağlanması
Bu, Ortak Veri Platformu, neredeyse tüm AB kimyasal mevzuatını kapsayacak şekilde genişletecek ve bunları yeni araçlar ve veritabanlarıyla, örneğin insan ve çevre temelli referans değerleri deposuyla tamamlayacak; Kimyasal İzleme Bilgi Platformu (IPCHEM), Kamu Faaliyetleri Koordinasyon Aracı (PACT) ve AB kimyasal mevzuatı bulucu (EUCLEF) gibi mevcut platformları kapsayacaktır.
- İnsanlarda bulunan kimyasalların (örneğin kanda veya anne sütünde) seviyeleri hakkında bilgilendirmek ve AB vatandaşlarının kimyasallara maruz kalma düzeyinin daha iyi tahmin edilmesine olanak sağlamak için AB’de üretilen insan biyoizleme verilerinin sistematik bir koleksiyonunu oluşturulması
- Kirliliğin yaygınlaşmasını önleyecek kadar erken bir zamanda PFAS gibi kimyasal risklerin erken tespitini mümkün kılmak, düzenleyici müdahalelerin hızlı yapılmasını sağlamak ve kimyasallar üzerinde gerçekleştirilen düzenleyici eylemlerin etkisini izlemek adına bir takip çerçevesi oluşturulması
- Gerektiğinde veri üretmesi için Avrupa Kimyasallar Ajansı’nın güçlendirilmesi
- Şirketler tarafından yaptırılanlar da dâhil olmak üzere, kimyasallarla ilgili bilimsel çalışmaların şeffaflığının sağlanması
Sonraki adımlar
Üç öneri artık Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından olağan yasama prosedürü kapsamında incelenecektir.