Avrupa Birliği Komisyonu’nun 2019/904 sayılı düzenlemesi ile Avrupa Birliği (AB) içerisinde tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanılmasının azaltılmasının amaçlandığı Tek Kullanımlık Plastik Direktifi 5 Haziran 2019’da yayınlanmıştır.
Bu direktif doğrultusunda Haziran 2021’de tek kullanımlık plastik ürünlere ilişkin komisyon yönergeleri yayınlanmıştır (2021/C 216/01). Yayınlanan bu yönerge 2019/904 Direktifinin yorumlanması ve uygulanması yönünde bilgiler vermektedir. Özellikle yönerge, Direktifin temel tanımları ve kapsamına giren veya kapsamı dışında olduğu düşünülen ürün örnekleri hakkında rehberlik sağlamaktadır.
Direktifin Temel Tanımları
“Plastik”, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin (EC) 1907/2006 Sayılı Tüzüğü’nün (3) Maddesinin (5) numaralı bendinde tanımlandığı gibi;
- Katkı maddelerinin veya diğer maddelerin bulunabileceği, kimyasal olarak değiştirilmemiş doğal polimerler hariç, nihai ürünlerin ana yapısal bileşeni olarak işlev görebilen polimerden oluşan bir malzeme anlamına gelir. Gerekçe 11, Direktifin kapsamı dışında tutulan ve 3. Maddenin (1) numaralı bendinde plastik tanımı kapsamına girmeyen polimerik malzemeler grubunda olan boyaları, mürekkepleri ve yapıştırıcıları açıkça belirtmektedir.
“ Polimer”, birden daha fazla monomer biriminin birleşmesi ile elde edilen moleküllerden oluşan bir madde anlamına gelir.
“Tek Kullanımlık Plastik”, Direktifin 3. maddesinin (2) numaralı fıkrasında tanımlandığı şekliyle;
- Tamamen veya kısmen plastik madde içeren ve yeniden doldurulmak üzere bir üreticiye iade edilmeyen veya aynı amaç için yeniden kullanılmayan, kullanım ömrü içerisinde birden fazla tur veya rotasyon gerçekleştirmek üzere tasarlanmayan veya piyasaya arz edilmeyen bir ürün olarak belirtilir.
Direktifin Kapsadığı Ürün Grupları
Tek kullanımlık olarak tasarlanmış plastik içeren tüm ürünler;
- Balon ve balon çubukları,
- Gıda ve içecek kapları,
- Paket ve ambalaj malzemeleri,
- Tütün ürünleri,
- Hijyenik pedler, tamponlar
- Islak Mendiller
Islak Mendiller
2019/904 Tek Kullanımlık Plastik Ürünler Direktifi bağlamında bir ıslak mendil;
- Plastik içeren ve tek kullanımlık olarak tasarlanmış ve piyasaya arz edilmiş küçük bir parça önceden nemlendirilmiş veya önceden ıslatılmış malzeme olarak tanımlanmaktadır
- . Kişisel bakım (kişisel hijyen) veya ev içi kullanım (ev temizlik amaçlı) için tasarlanmış olmalıdır.
- Direktifte açıkça belirtilmemekle birlikte, tıbbi veya sağlık mendilleri gibi profesyonel kullanım için tasarlanmış, tasarlanmış ve piyasaya sürülen ıslak mendiller Direktif kapsamına girmez.
- Direktif kapsamında yer alan ıslak mendiller arasında; “Yüz Maskeleri”, “Kağıt Maskeler”, “Makyaj Temizleme Mendilleri” bulunmaktadır. Bu açıdan Direktif kozmetik üreticilerini de yakından ilgilendirmektedir.
Polyester ve polihidroksialkanoatlar (PHA) gibi doğal olmayan polimerler veya kimyasal olarak modifiye edilmiş doğal polimerler kullanılarak yapılan ıslak mendiller direktifin kapsamı içinde değerlendirilirken, Viskon ve liyosel gibi tamamen kimyasal olarak değiştirilmemiş doğal polimerlerden yapılmış ıslak mendiller direktifin kapsamı dışındadır.
Direktifin Kapsadığı Islak Mendil Kategorileri ve Kapsam Kriterleri
Üreticilerin, ürettikleri ıslak mendillerin Tek Kullanımlık Plastik Ürünler Direktifi kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğini 4 basit soruya cevap vererek anlamaları mümkündür.
Bu sorular;
- Ürün içeriğinde tamamen veya kısmi miktarda plastik madde bulunuyor mu?
- Ürün tek kullanımlık (yeniden doldurulmayacak ve üreticiye yeniden kullanılması için geri verilmeyecek) şekilde mi tasarlandı?
- Ürün Direktifte yer alan “Islak Mendil” tanımına uyuyor mu? (Önceden ıslatılmış malzeme)
- Ürünün kullanım amacı nedir? (Kişisel bakım veya Ev içi kullanım)
Bu soruların yanıtlarına göre değerlendirme yapmak için aşağıda yer alan tablodan yardım alabilirsiniz.
2019/904 Tek Kullanımlık Plastik Ürünler Direktifi Kapsamı içinde yer alan ürünlerinizin ambalajlama ve etiketleme hususunda dikkat etmeniz gereken kurallara 11 Şubat 2021 tarihli “ISLAK MENDİL ÜRETİCİLERİNİN DİKKATİNE” adlı yazımızdan ulaşabilirsiniz.