Kozmetik ürünlerde ‘nanomateryal’, çözünmeyen veya biyolojik açıdan kalıcı ve kasıtlı olarak üretilmiş bir malzemeyi ifade etmektedir.
Platinum nanopartiküllerin solunum ve sindirim sistemi yolları tarafından emildiği bilinmektedir ve Platinum nanopartiküllerin de cilde nüfuz edebileceğine dair göstergeler vardır. Platin nanopartiküllerin toksikokinetiğinin de büyük ölçüde partikül boyutuna bağlı olduğu gösterilmiştir.
Platinum (Pt), nano olmayan formda inert olan ve fizyolojik koşullar altında bozunması / iyonlaşması muhtemel olmayan çözünmez ve kalıcı bir malzemedir. Bununla birlikte, Platinum nanopartiküller, biyolojik koşullar altında zararlı etkilere yol açabilen oksidatif reaksiyonları yüzeyde katalize edebilir.
Kozmetik Yönetmeliği’nin 16. Maddesi, renklendiriciler, koruyucular ve UV filtreleri dışında nanomalzemeler içeren ve Kozmetik Yönetmeliği tarafından başka şekilde kısıtlanmayan kozmetik ürünlerin, piyasaya sürülmeden altı ay önce Komisyon’a Kozmetik Ürün Bildirim Portalı (CPNP) aracılığı ile bildirilmesini gerektirmektedir. Bu Yönetmeliğin 19. Maddesi nano ölçekli bileşenlerin etiketlenmesini gerektirir (içeriğin adı, ardından parantez içerisinde ‘nano’). Bildirilen bir nanomateryalin güvenliğiyle ilgili endişeler var ise, Komisyon, tam bir risk değerlendirmesi için bunu Tüketici Güvenliği Bilimsel Komitesi (SCCS)’ne yönlendirmektedir.
CPNP aracılığıyla Kozmetik Yönetmeliğinin 16. Maddesi kapsamında alınan bildirimler şu şekildedir:
18 kozmetik ürün bildirimi içerisinde Nano formda Platinum içeren kozmetik ürünler için 10 bildirim, Colloidal Platinum içeren ürünler için 8 bildirim yapılmıştır. Nano formda Acetyl tetrapeptide-17 Colloidal Platinum içeren kozmetik ürünler için ise 13 bildirim yapılmıştır.
Yapılan bildirimlere göre, bu bileşen, farklı konsantrasyonlarda ve spesifikasyonlarda durulanmayan ve durulanan cilt bakımı kozmetik ürünlerinde kullanılmaktadır.
Avrupa Komisyonun, nanopartiküllerin dermal olarak veya bir mukoza zarı boyunca emilmesi ve hücrelere girme potansiyeli nedeniyle nano formda Platinum – Colloidal Platinum ve Acetyl tetrapeptit-17 Colloidal Platinum kullanımıyla ilgili endişeleri bulunmaktadır.
Kozmetik Yönetmeliği 1223/2009 kapsamında bileşenlerin nanomateryal şeklinde zorunlu bildirimlerinin ardından, Avrupa Komisyonu SCCS’den Platinum (nano), Colloidal Platinum (nano) ve Acetyl tetrapeptide-17 Colloidal Platinum (nano) bileşenlerinin güvenliğini değerlendirmesini istemiştir.
Bu nedenle, Avrupa Komisyonu SCCS’ye şu soruları sormuştur:
(1) SCCS, nanomalzemelerin A (Platinum ve Colloidal Platinum) ve B (Acetyl tetrapeptide-17 (ve) Colloidal Platinum) makul ölçüde öngörülebilir maruz kalma koşulları dikkate alınarak, bildirilen maksimum konsantrasyonlara ve spesifikasyonlara göre, durulanmayan kozmetik ürünlerde kullanıldığında güvenli midir?
SCCS, sınırlı veya eksik önemli bilgiler nedeniyle bildirilen platinum nanomateryallerin herhangi birinin güvenlik değerlendirmesinin yapılmasının mümkün olmadığı görüşündedir.
(2) SCCS’nin kozmetik ürünlerde nano formdaki A ve B materyallerinin kullanımına ilişkin başka bilimsel endişeleri bulunmakta mıdır?
SCCS, kozmetik bileşenler olarak platinum nanomalzemelerin kullanımın güvenliğinde bilimsel literatürden elde edilen bilgilerin yeterli olmadığı daha fazla değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Platin nanomateryal toksisitesi ile ilgili yalnızca birkaç çalışma yapılmıştır, ancak bunlar toksikolojik testler için kabul edilen protokollerle (örneğin OECD test yönergeleri) uyumlu değildir. Özellikle, dermal maruziyet ve soluma maruziyetini takiben toksikolojik sonuçlara ilişkin sınırlı veri bulunmaktadır.
Çözünmez, kalıcı ve yüzey reaktif doğası, dermal penetrasyon nedeniyle Platinum nanopartiküllere sistemik maruz kalma potansiyeli ve bildirilen toksikolojik etkiler bir araya getirildiğinde, kozmetik ürünlerde nano-form platin kullanımı tüketici güvenliği açısından bir endişe uyandırabilir.
SCCS, 14 Haziran 2021’e kadar yorumlara açık olacağını ve bu malzemelerin kozmetik ürünlerde güvenli kullanımını desteklemek için sağlanan her türlü kanıtı değerlendirmeye hazır olacağını duyurmuştur.