Dünya çapında ormansızlaşmayla mücadele amacıyla hazırlanan 2023/1115 (AB) Yönetmeliği kapsamında, Avrupa Komisyonu düşük ve yüksek riskli ülkelerin listesini yayınladı. Bu liste, ilgili hammaddelerin bu ülkelerden tedarik edilmesi durumunda kullanıcıları doğrudan etkiliyor.
“Ormansızlaşmayı İçermeyen”(Deforestation-Free) Yönetmeliğin uygulanmasının bir yıl ertelenmesiyle birlikte, Avrupa Komisyonu’nun, sığır eti, kakao, kahve, palm yağı, kauçuk, soya ve odun gibi “ilgili ürünlerin” kullanımıyla bağlantılı olarak düşük ya da yüksek ormansızlaşma riski taşıyan ülke ya da ülke bölgelerini belirleyip yayınlaması için 30 Haziran 2025’e kadar süresi bulunuyordu.
Bir ülkeye atanan risk düzeyi, üye devletlerin yetkili makamlarının ithalat üzerinde yapması gereken uyum kontrollerinin oranını belirliyor (düşük riskli ülkeler için %1, standart riskli ülkeler için %3, yüksek riskli ülkeler için %9). Ayrıca bu durum, işletmelerin yükümlülüklerini de etkiliyor. Hammaddeler düşük riskli ülkelerden geldiğinde bu yükümlülükler hafifliyor.
Yönetmelik yürürlüğe girdiğinde, tüm ülkelere “standart” risk seviyesi atanmıştı. Gerçek risk seviyesini değerlendirme ve buna göre ülkelerin sıralamasını yayınlama görevi ise Komisyon’a düşüyordu.
Bu değerlendirme artık tamamlandı.
23 Mayıs’ta Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde yayınlanan 2025/1093 Sayılı Uygulama Yönetmeliği sayesinde iki liste oluşturuldu:
• Yüksek riskli ülkeler: Belarus, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Myanmar, Rusya Federasyonu (toplam 4 ülke)
• Düşük riskli ülkeler: Sadece Avrupa ülkeleri değil, aynı zamanda Çin, Fas ve Tunus, Avustralya ve Yeni Zelanda, Hindistan gibi toplam 138 ülke.
Bu iki listede yer almayan tüm ülkeler için ise “standart” risk düzeyi korunuyor.
Hatırlatmak gerekirse, “Ormansızlaşmayı İçermeyen”(Deforestation-Free) Yönetmelik, büyük şirketler için 30 Aralık 2025’te, mikro ve küçük işletmeler için ise 30 Haziran 2026’da yürürlüğe girecek.