Plastik hayatımızı birçok yönden çok kolaylaştırmıştır. Diğer şeylerin yanı sıra, çoğu malzemeden daha ucuz ve daha hafiftir. Ancak uygun şekilde atılmazsa plastikler çevreye karışır ve sonunda besin zincirini kirletir. Yılda yaklaşık 42 bin ton mikroplastiğin havaya, karaya, denizlere ve okyanuslara ulaştığı tahmin ediliyor. Aslında, plastikler biyolojik olarak parçalanmazlar. Daha büyük partiküller arıtma sistemleri ile toplanabilir, ancak mikroplastikler kalır ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olur.
Mikroplastikler, tipik olarak 5 mm’den küçük plastik parçacıklar olarak tanımlanır. Bu özel plastik türü, polimerler ve fonksiyonel katkı maddelerinin bir karışımından oluşur. Granül, lif veya pul şeklinde olabilir. Bununla birlikte, plastikler de kasıtlı olarak üretilebilir ve ürünlere dekoratif parıltı gibi belirli amaçlar için eklenebilir.
ECHA’nın Önerisi
Avrupa Kimyasal Ajansı ECHA, çevreyi korumak amacıyla, ürünlere kasıtlı olarak eklenen ve kaçınılmaz olarak çevreye salınan mikroplastikler üzerinde Avrupa Komisyonu’na kısıtlamalar önermiştir. Öneriye göre, bir karışımdaki mikroplastik konsantrasyonu %0,01’i geçmemelidir. Bu neredeyse Avrupa Birliği’ndeki bir yasakla eş değer olacaktır. Öneri, 2022 yılında kabul edilebilir. Bu kısıtlamanın, 20 yılı aşkın bir süre içinde 500 bin ton mikroplastik salınımını engellemesi bekleniyor.
Teklif üç önlem içeriyor:
– mikroplastiklerin kendi başlarına veya kullanımlarının çevreyi kirletmesine neden olacak karışımlar halinde piyasaya arzına ilişkin kısıtlama;
– herhangi bir tedarikçinin çevreye mikroplastik salınımını önlemek için etiketler üzerinde, kullanım talimatlarında veya Güvenlik Bilgi Formu (SDS)’nda yeterli bilgi sağlaması gerektiği anlamına gelen etiketleme gereksinimi;
– Avrupa sanayi sitelerinde kullanılan mikroplastikleri içeren maddeler veya karışımlar hakkında yıllık raporların yayınlanmasını öngören raporlama gerekliliği. Raporlar, mevcut bilgilerin kalitesini artıracak ve salınan mikroplastik miktarını ve gelecekteki olası riskleri değerlendirmede yardımcı olacaktır.
Potansiyel geçiş dönemleri
Avrupa Kimyasallar Ajansı, farklı ürün türleri için üç geçiş dönemi önermiştir. Durulanan ve durulanmayan kozmetik ürünleri için, mikroplastik içermeleri ancak mikro boncuk içermemeleri durumunda sırasıyla dört ve altı yıllık bir geçiş süresi olabilir. Mikroboncuk içeren ürünler için, hindistan cevizi kabuğu veya zeytin çekirdeği gibi alternatifler ile kolayca değiştirilebildikleri için geçiş süresi olmayabilir.
Önerilen kısıtlamaların kozmetik, medikal, gıda takviyeleri ve daha pek çok sektör üzerinde büyük etkisi olacaktır. Üreticiler ve ithalatçılar, nihai ürünün mikroplastik içermemesini veya çevre dostu alternatifler kullanmasını sağlamak için formülleri değiştirerek yeni kısıtlamalara uyduklarından emin olmak zorunda kalacaklardır.