12 Mayıs 2021’de Avrupa Komisyonu, Avrupa Yeşil Anlaşması’nın önemli bir çıktısı ve bu yılki AB Yeşil Haftası’nın ana konusu olan “Hava, Su ve Toprak için Sıfır Kirliliğe Doğru” AB Eylem Planını kabul etmiştir.
COVID-19 salgınıyla savaşmak için dünya çapında benzeri görülmemiş bir çaba sürerken, gezegenimizin sağlığına yönelik sürekli tehditler de acil çözümler gerektiriyor. İklim değişikliği, çevre kirliliği, biyo-çeşitlilik kaybı ve doğal kaynakların sürdürülemez kullanımı insan, hayvan ve ekosistem sağlığı için birçok risk oluşturmaktadır. Avrupa Yeşil Anlaşması, Herkes için Sağlıklı bir Gezegen inşa etmek için AB’yi diğer şeylerin yanı sıra hava, su, toprak ve tüketici ürünleri kirliliğini daha iyi izlemeye, raporlamaya, önlemeye ve düzeltmeye çağırmaktadır. Kirlilik kansere, kalp hastalıklarına, akciğer hastalıklarına, felçlere, zihinsel ve nörolojik rahatsızlıklara, şeker hastalığına ve daha fazlasına neden olabileceğinden, acilen harekete geçilmelidir. Somut ilerlemeye rağmen, 2015’te kirlilik hala dünya çapında tahmini 9 milyon erken ölüme yol açmıştır.
Kirliliğe karşı mücadele aynı zamanda adalet ve eşitlik için bir mücadeledir. Kirliliğin insan sağlığı üzerindeki en zararlı etkileri, genellikle en savunmasız gruplar tarafından karşılanmaktadır. Bunlara, gelişimleri uzun vadede ciddi şekilde zarar görebilecek çocuklar, sağlık sorunları olan kişiler, yaşlılar, engelliler ve daha kötü sosyoekonomik koşullarda yaşayanlar dahildir. Dünya çapında, düşük ve orta gelirli ülkeler, kirlilikle ilgili ölümlerin yaklaşık %92’si ile kirlilikle ilgili hastalıkların yükünü çekiyor.
Kirliliğin Sebep Olduğu Sorunların en başında biyolojik çeşitliliği tehdit etmesi gelmektedir. Biyolojik çeşitliliği tehdit etmektedir. Türlerin devam eden kitlesel yok oluşuna önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır. Kara ve deniz kullanımındaki değişiklikler, doğal kaynakların aşırı kullanımı, iklim değişikliği ve istilacı yabancı türlerle birlikte kirlilik, biyoçeşitlilik kaybına sebep olmaktadır.
Avrupalılar tarafından çevre kirliliği beraberinde birçok alanı ekonomik, sosyal, sağlık açısından etkilemesi sebebiyle Dünya’nın en büyük sorunu olarak görülmekte ve bu yüzden birçok Avrupalı tarafından kirliliğe karşı eylem desteklenmektedir. AB tarafından, uluslararası eylemi hızlandırmak, kirlilikle ilgili mevzuatı daha iyi uygulamak, örgün eğitimi teşvik etmek ve davranış değişikliğini etkilemek, ileriye dönük en etkili yollar olarak belirlenmiştir.
2030 İçin sıfır Kirlilik Eylemi Hedefleri
AB hukuku, Yeşil Anlaşma hedefleri ve diğer girişimlerle sinerji içinde 2030 yılına kadar AB;
1. Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkileri (erken ölümler) %55’ten fazla;
2. %30 oranında ulaşım gürültüsünden kronik olarak rahatsız olan insanların payı;
3. Biyolojik çeşitliliği tehdit eden hava kirliliğinin %25 oranında;
4. Besin kaybı, kimyasal pestisit kullanımı ve riski, daha tehlikeli olanların kullanımı ve çiftlik hayvanları ve su ürünleri yetiştiriciliğinde antimikrobiyallerin satışı %50 oranında;
5. Denizde %50 plastik çöp ve çevreye salınan %30 mikroplastik;
6. Önemli ölçüde toplam atık üretimi ve %50 belediye atığı Azaltmayı hedeflemektedir.
Temiz ve döngüsel bir ekonominin doğal kaynakların çıkarılmasından üretim, hizmet, tedarik ve kullanım ömrü sonunda tüketime kadar tüm aşamalarında kirliliği önlenmelidir.
Temiz “sıfır kirlilik” üretim süreçlerini, güvenli ve sürdürülebilir ürün ve hizmetlerin yanı sıra yenilikçi araçlar, teknolojik ve davranışsal değişim yoluyla teşvik edilmelidir.
Yönetim, teknolojik önlemler ve salımlar hakkında bilgi yoluyla insanların ve çevrenin salımları ve kirliliğe maruz kalmasını en aza indirilmelidir.
Kirliliği izlemek ve azaltmak için modern ve akıllı üretim süreçlerini, güvenli ve sürdürülebilir ürün kullanımlarını, hizmetleri ve iş modelleri ve dijital çözümler teşvik edilmelidir.
Mevcut su ve toprak kirliliğini mümkün olduğunca ortadan kaldırılmalı ve düzeltilmeli ve iyi duruma dönmek için önlem alınmalıdır.
Sıfır kirlilik geri dönüşümü, atık yönetimi, dekontaminasyon ve iyileştirme teşvik edilmelidir.