Yeşil Nokta (Almanca: Der Grüne Punkt), tüketim mallarının ambalaj malzemelerini geri dönüştürmek için endüstri tarafından finanse edilen Avrupa sistemleri ağının lisans sembolü olarak kullanılmaktadır. Logo, dünya çapında korunan ticari markadır.
Yeşil Nokta sembolünün tasarımı, Çin Taijitu (yin ve yang) sembolü ve Gary Anderson’ın geri dönüşüm sembolü ile bariz bağlantılara sahiptir. Sembol daireseldir ve dikey bir eksen boyunca iç içe geçmiş iki ok içerir. Üstteki ok sağa dönük olmalı ve koyu yeşil renkte olmalı, alttaki ok ise solu göstermeli ve açık yeşil renkte olmalıdır. Ancak, ek ambalaj masraflarından kaçınmak için, sembol ambalaj üzerinde kullanılan renklere uyarlanabilir. Maliyet nedenleriyle veya diğer sembollerle görsel bir çakışmayı önlemek için birçok üretici, ambalajlarında siyah beyaz veya başka bir renk kombinasyonu seçmektedir. Yeşil Nokta logosu yalnızca bir şirketin Yeşil Nokta planına katıldığını gösterir, paketin tamamen geri dönüştürülebilir olması şart değildir. Geri dönüşüm logosu ile sıklıkla karıştırılan “Yeşil Nokta” sembolünün ifade ettiği anlam farklıdır.
Yeşil Nokta sistemi, 1990’ların başında Almanya Çevre Bakanı Klaus Töpfer tarafından tasarlanmıştır. Yeşil Nokta’nın temel fikri, logoyu gören tüketicilerin, ürünü imal eden üreticinin geri kazanım ve geri dönüşüm maliyetine katkıda bulunduğunu bilmesini sağlamaktır.
Sistem, ürünlerin üreticilerinin ödediği yeşil nokta lisans ücreti ile finanse edilmektedir. Ücretler ülkeye göre değişmekte olup ambalajda kullanılan malzemeye (ör. kâğıt, plastik, metal, ahşap, karton) bağlıdır. Ayrıca her ülkenin programa katılmak için farklı ücretleri ve devam eden sabit ve değişken ücretleri vardır. Ücretler ayrıca toplama, ayırma ve geri dönüşüm yöntemlerinin maliyetini de kapsamaktadır. Basit bir ifadeyle sistem, üreticilerin lisans ücretlerinden tasarruf etmelerini sağladığı için ambalajları kısmaya teşvik etmektedir.
Almanca “Grüner Punkt” yani “Yeşil Nokta” Sistemi, Avrupa planının öncüsü olarak kabul edilir. İlk olarak Duales System Deutschland GmbH (DSD) tarafından 1990 yılında Atık Yasası kapsamında bir Ambalaj Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinden önce tanıtılmıştır. Alman endüstri tarafından finanse edilen ikili sistemin başarılı bir şekilde tanıtılmasından bu yana, diğer birçok Avrupa ülkesinde de benzer Yeşil Nokta sistemleri tanıtılmıştır. “Green Dot” programı, Avrupa’daki tanıtımından bu yana, 23 Avrupa ülkesine yayılmıştır. Bazılarında, örneğin Fransa, Türkiye, İspanya, Portekiz ve Bulgaristan gibi ülkelerde Yeşil Nokta planına katılan şirketler logoyu kullanmakla yükümlüdür. Yeşil Nokta, 460 milyar paketi kapsayan 130.000’den fazla şirket tarafından kullanılmaktadır.
Yeşil Nokta planı, ürünlerinin ambalaj kullanması durumunda tüm şirketler için bağlayıcı olan ve üreticilerin kendi ambalajlarını geri kazanmalarını gerektiren Avrupa “Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifi- 94/62 / EC” kapsamında yürütülmektedir. Yönergeye göre, bir şirket “Green Dot” planına katılmazsa, geri dönüştürülebilir ambalajları kendileri toplamak durumundadır, ancak bu, toplu ürünler için hemen hemen imkânsız kabul edilmektedir, yalnızca düşük hacimli üreticiler için bu uygulama geçerli olabilir. Uygulama ülkeden ülkeye değişse de her ülkedeki düzenleyici makamlar, şirketlere uyumsuzluk nedeniyle ceza verme yetkisine sahiptir.
1991’de Alman hükümeti, üreticilerin sattıkları herhangi bir ambalaj malzemesinin geri dönüşümü veya imhası ile ilgilenmelerini gerektiren bir paketleme yasasını (Verpackungsverordnung) kabul etmiştir. Bu yasanın bir sonucu olarak, Alman endüstrisi, mevcut belediye atık toplama sistemlerine paralel olarak ev ambalajlarını toplayan “İkili Atık Toplama Sistemi”’ni kurmuştur. Endüstri tarafından finanse edilen bu sistem, Almanya’da Duales System Deutschland GmbH (Almanya İkili Atık Toplama Sistemi LTD. ŞTİ.) kısaca DSD tarafından işletilmektedir.
DSD, yalnızca DSD’ye lisans ücreti ödeyen üreticilerden ambalaj malzemeleri toplamaktadır. DSD lisans ücreti ödeyenler daha sonra bu paketin geri dönüşüm hizmetine bağlı renkteki torba veya kutulara koyulması gerektiğini belirtmek için paket etiketlerine Yeşil Nokta logosunu eklemelidir, bunlar daha sonra DSD tarafından çalıştırılan atık toplama araçları tarafından toplanacak, boşaltılacak, ayrıştırılacak ve eğer mümkünse geri dönüştürülmektedir. Lisans ücretleri, paketlerin ağırlığı, kullanılan her bir malzeme türü ve üretilen ürün hacimleri kullanılarak hesaplanmaktadır.
Yeşil Nokta Kullanım Standartları
A) Okunabilirlik
Sembol, tüketici tarafından hemen tanımlanabilmelidir bunun için açıkça ambalaj üzerinde görünür halde olması gerekmektedir.
B) Sembolün grafik görünümü
“Yeşil Nokta” ticari markası, dikey bir eksen etrafında birbirine dolanmış iki ok içeren bir dairedir. Merkez eksen, ambalaj üzerindeki yazıya göre dikey olmalıdır. Ayrıca “Yeşil Nokta” sembolünün tescilli bir ticari marka olduğunu gösteren “®” sembolünü de içermelidir. Sembol, Chalet yazı tipi ailesinden bir karakterdir: kullanılan yazı tipi Chalet London Nineteen Sixty’dir. Çemberin çapı “Yeşil Nokta” yarıçapının yarısıdır. “Yeşil Nokta” ile “®” sembolü arasındaki boşluk, “Yeşil Nokta” yarıçapının beşte birine eşittir. “Yeşil Nokta” ile bağlantılı olarak “®” kullanılması şiddetle tavsiye edilir, ancak zorunlu değildir.
C) Kurumsal renkler
Sola bakan ok açık yeşildir – Pantone 366C.
Sağa bakan ok koyu yeşildir – Pantone 343C.
D) Renkli arka planlarda kullanım
Pantone 366c ve 343c veya eşdeğer dört rengin kullanılması zorunlu değildir, ancak etiket veya ambalaj 4 renkte basılmışsa önerilir. Diğer durumlarda, sembol beyaz veya renkli bir arka plan üzerinde başka bir renk kullanabilir:
E) Fotoğraf arka planlarında kullanım
“Yeşil Nokta”, tercihen orta ila koyu olması gereken görsel arka planlarla mümkün olduğunca kontrast oluşturmalıdır. Sembolün okunaklı olmasını sağlamak için beyaz, tek tip koyu renkli bir arka planla birlikte kullanılabilir. Sağa dönük ok, her zaman sola dönük oktan daha koyu olmalıdır.
F) Çevre kenar boşlukları “Yeşil Nokta” sembolünün okunabilirliğini ve bütünlüğünü sağlamak için, ticari marka sembolünün (®) yüksekliğine eşdeğer bir minimum çevreleyen kenar boşluğu önerilir. Mümkün olduğunda bu marjlar daha geniş olmalıdır.
G) Kısıtlamalar
“Yeşil Nokta” sembolü değiştirilemez. Tam, doğru oranlarda ve renklerde kullanılmalıdır. Sembolle bağlantılı olarak izinsiz ifadelere veya grafiğe izin verilmez. Bu kurallarda teknik veya yasal nedenlerle yapılacak herhangi bir değişiklik, Valpak Ltd. ile yapılan sözleşmeye eklenen yazılı bir sözleşmeye dahil edilmelidir.
H) Boyut
“Yeşil Nokta” sembolünün tanımlanabilir ve görünür olmasını sağlamak için minimum 10 mm yükseklik önerilir. Ancak küçük parçalar için 6 mm kabul edilebilir. Dijital kullanım için minimum 40 piksel yükseklik önerilir.
I) Boyutlar ve oranlar
“Yeşil Nokta” ticari markası tüketiciler tarafından anında görünür ve tanımlanabilir olmalıdır. Bu nedenle kolayca görülüp okunabilmesi için oranlara uyulmalıdır.