Avrupa Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR) Üzerine Sıkça Sorulan Sorular
Avrupa Komisyonu, yakın bir tarihte, Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (Regülasyon AB 2023/988) ile ilgili sıkça sorulan sorulara yanıt vermek amacıyla bir SSS belgesi yayımladı. Sektörlerin yalnızca yönetmeliklere uygun ürünleri AB pazarına sunması gerekiyor.
13 Aralık 2024 tarihinden itibaren, yalnızca GPSR uyumlu ürünler AB pazarında yer almaya başladı. Bu tarihten önce piyasaya sürülen ürünler ise piyasada kalmaya devam edebilecek.
Belgedeki Bazı Sorular ve Yanıtları:
1. GPSR ne zaman uygulanır?
GPSR, güvenliği başka bir özel düzenlemeyle kapsanmamış ürünlere (fiziksel veya dijital) uygulanır. Örneğin, oyuncak güvenliği Oyuncak Güvenliği Direktifi tarafından düzenlenmiştir.
Bununla birlikte, bu gibi durumlarda bile GPSR, yalnızca bu özel güvenlik gereksinimlerinin kapsamadığı yönler ve riskler için uygulanabilir. Dikkate değer bir şekilde, GPSR’nin bazı hükümleri, örneğin uzaktan satış gereklilikleri, tüm ürünler için geçerlidir.
2. GPSR, ikinci el ürünlere nasıl uygulanır?
GPSR, ikinci el ürünleri de kapsar. Bu anlamda, AB Tek Pazarında yer alan tüm ürünler – yeni, kullanılmış veya tamir edilmiş olsun – GPSR’ye tabidir. Ancak, tamir edilmesi veya yenilenmesi gerektiği açıkça belirtilmiş ürünler ile antikalar bu kapsamın dışındadır.
Yine de, gereklilikler ürünü satan kişiye göre farklılık gösterir:
- İkinci el ürün satan ekonomik operatörler veya tacirler, ürünlerin GPSR’ye uygun olmasını sağlamalıdır.
- Tüketiciler, ikinci el ürün satarken GPSR’ye tabi değildir. (ekonomik operatör veya ticaretle uğraşan kişi olarak kabul edilmedikleri sürece.)
3. Ücretsiz sağlanan bir ürün GPSR kapsamına girer mi?
Evet, GPSR, ücretsiz sağlanan ürünleri de kapsar.
Madde 3.1’e göre, ürün tanımı şu şekildedir:
“Bir ürün, bir hizmet bağlamında sağlansın ya da sağlanmasın, bir bedel karşılığında olsun ya da olmasın, tüketicilere yönelik veya makul bir şekilde tüketiciler tarafından kullanılması öngörülebilir herhangi bir malzemeyi ifade eder.”
4. GPSR yükümlülükleri tüm ölçeklerdeki işletmelere uygulanır mı?
Evet, GPSR yükümlülükleri tüm ölçeklerdeki işletmelere uygulanır. Ancak, Dijital Hizmetler Yasası (Digital Services Act) kapsamında yer alan mikro ve küçük çevrimiçi platformlar bazı yükümlülüklerden muaf tutulmuştur.
5. İşletmeler her ürün için bir risk değerlendirmesi yapmak zorunda mı? Risk değerlendirmesinden kim sorumlu?
AB pazarına sunulan ürünlerin güvenli olması gerektiğinden, üreticiler bir risk analizi yapmak zorundadır.
GPSR, bu risk analizinin nasıl yapılacağına dair özel bir yöntem belirtmemektedir. Ancak, Madde 9, risk değerlendirmesinde ürünün temel güvenlik özellikleri gibi bazı asgari bilgilerin yer alması gerektiğini ifade eder.
Bu bilgiler, işletmelerin yeni düzenlemeye uyum sağlaması ve AB pazarı için güvenli ürünler sunması için kritik öneme sahiptir.
6. GPSR kapsamındaki tüm ürünlerin teknik bir dokümantasyona sahip olması gerekiyor mu?
Evet, GPSR kapsamındaki tüm ürünler teknik bir dokümantasyona sahip olmalıdır. Bu dokümantasyon, ürünün genel tanımını ve güvenliğinin değerlendirilmesiyle ilgili temel özelliklerini içermelidir. İçerilecek bilgi miktarı, her bir ürün için duruma göre ayrı ayrı belirlenir.
7. GPSR’nin Madde 16(1) kapsamındaki ‘sorumlu kişi’nin görevleri nelerdir?
Sorumlu kişinin görevleri arasında şunlar bulunur:
- Ürünün teknik dokümantasyon hükümlerine uygun olmasını sağlamak,
- Ürünün kimlik bilgilerini, üreticiyi ve diğer güvenlik bilgilerini uygun bir şekilde sağlamak.
8. ‘Elektronik adres’ ne anlama gelir?
‘Elektronik adres’, doğrudan iletişim yollarını ifade eder. Örneğin, e-posta veya bir web sitesindeki iletişim formu bu kapsama girer. Ancak, statik bir web sitesi ya da bir telefon numarası elektronik adres olarak kabul edilmez.
9. Üreticiler, ürünleri yalnızca dijital olarak (örneğin QR kod ile) etiketleyebilir mi?
Hayır, bir QR kod sağlamak, GPSR ürünleri için etiketleme yükümlülüklerine uymak adına yeterli değildir. Fiziksel etiketleme gereklilikleri ayrıca yerine getirilmelidir.