Avrupa Komisyonu, 21 Şubat 2025’te Kozmetik Yönetmeliği 1223/2009’un uygunluk kontrolünü başlattı. 24 Şubat’ta, Brüksel’de ERPA (Avrupa Kozmetik Sorumlu Kişiler Derneği) tarafından düzenlenen Kozmetik Yönetmeliği ve Uygunluk Kongresinde (CRCC), Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi süreci başlatan nedenleri ve bu sürecin nasıl yürütüleceğini açıklama fırsatı buldu.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Son iki yıldır, Kozmetik Yönetmeliği’nin hedefe yönelik revizyonunu konuşuyorduk ve belirli temel konulara odaklanmak istedik,” diyerek sözlerine başladı, “Bugün artık revizyondan değil, değerlendirmeden bahsediyoruz.” dedi ve bu değişikliğin nedenlerini açıkladı.
Neden bir değerlendirme yapılıyor?
1. “Eski” bir metin
Öncelikle, Kozmetik Yönetmeliği 2009 yılında kabul edildi ve 10 yılı aşkın süredir tam olarak uygulanıyor. Daha iyi mevzuat oluşturma yönergeleri çerçevesinde, Avrupa Komisyonu yasaların hâlâ amacına uygun olup olmadığını düzenli olarak değerlendirmek zorunda.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi“Kozmetik Yönetmeliği bir gözden geçirme maddesi içermese de, onu değerlendirmenin tam zamanı olduğunu fark ettik,” diye belirtti.
2. Sadece hedefe yönelik bir revizyondan fazlasını gerektiriyor
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Ve gerçekten bir değerlendirme yapmamız gerektiğini, hedefe yönelik revizyon üzerindeki çalışmalarımız sırasında ve sizlerle, kamu otoriteleriyle yaptığımız görüşmelerde fark ettik. Çünkü yalnızca sürdürülebilirlik stratejisine yanıt olarak ele almak istediğimiz alanlar değil, başka konuların da değiştirilmesi gerekebileceğini gördük.” şeklinde yorumda bulundu.
Buna, çevrimiçi ürün satışı, çeşitli tanımların netleştirilmesi veya iş yerinde kullanılan kozmetik ürünlerin güvenliği gibi konular da dahil.
3. Genel düzenleyici bağlam içinde ele alınmalı
Son olarak, Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi, son yıllarda özellikle çevre alanında kabul edilen ve kozmetik sektörünü de etkileyen düzenlemelerden bahsetti:
- REACH kısıtlamaları,
- Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Yönetmeliği gibi.
“Şu anda mevcut olan ve kozmetik ürünlere uygulanan tüm kurallara genel bir bakış yapmamız gerektiğini düşündük. Böylece, kozmetik düzenlemelerimize daha bütüncül bir yaklaşımla bakabiliriz.”
Değerlendirmenin Amaçları
Pazarın işleyişi, yüksek düzeyde ürün güvenliği sağlanması, hayvan testlerinin yasaklanmasına ilişkin gereklilikler:
Bu değerlendirmenin temel amacı, Yönetmeliğin belirlenen hedeflerinin hâlâ geçerli olup olmadığını kontrol etmektir.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Sadece her maddeyi ayrı ayrı inceleyip değerlendirmeyeceğiz. Elbette bunu yapacağız, ancak bunu daha iyi düzenleme yönergelerimize uygun olarak belirlenen beş ana hedef doğrultusunda gerçekleştirmeliyiz,” şeklinde vurguladı.
Ve bu çerçevede belirlenen beş kriter şunlardır:
- Etkililik: Komisyon, Yönetmeliğin hâlâ amaçlarına ulaşıp ulaşmadığını inceleyecek.
- Verimlilik: Endüstrinin Yönetmeliği uygulamak için katlandığı maliyetlerin, düzenleme olmasaydı elde edilebilecek tasarruflarla dengelenip dengelenmediği kontrol edilecek.
- İlgililik: Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Bu gerçekten önemli bir kriter, çünkü Yönetmeliğin dijital dönüşüm, rekabetçilik ve Yeşil AB gibi yeni çevreye hâlâ uyum sağlayıp sağlamadığını inceleyeceğiz,” şeklinde belirtti.
- Tutarlılık: Yönetmelik, CLP, REACH, deterjanlar, tıbbi cihazlar ve farmasötik ürünlere ilişkin diğer düzenlemelerle birlikte değerlendirilecek.
- AB Katma Değeri: Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Kozmetik Yönetmeliği hâlâ bir katma değer sağlıyor mu, yoksa ulusal düzeyde kurallar koymak daha mı iyi olurdu? Belki de bir Kozmetik Yönetmeliğine hiç ihtiyacımız yoktur,” yorumunda bulundu ve ekledi;
“Umarım değerlendirme raporu, mevcut durumumuzu ve Yönetmeliğin bu beş kriterle nasıl örtüştüğünü ortaya koyar.”
Süreç
Her şey 21 Şubat’ta başlatılan ‘kanıt çağrısı’ ile başladı. Ancak bu, uzun bir sürecin yalnızca ilk adımı olarak nitelendirilebilir.
Kanıt Çağrısı
Bu çağrı tüm Avrupa dillerinde mevcut olacak ve dört hafta sürecek. Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Bu çağrıyla, paydaşlardan ön geri bildirim almak ve ardından kamu istişaresi için yayınlanacak soruları belirlemek istedik,” diye açıkladı.
Kamu İstişaresi
- Avrupa’nın ‘Görüşünüzü Bildirin’ portalında yer alacak ve 12 hafta boyunca açık olacak.
- Bu değerlendirme için ana bilgi kaynağı olacak ve sonunda bir özet rapor hazırlanarak istişarenin sona ermesinden sekiz hafta sonra yayımlanacak.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Şu anda sorular üzerinde çalışıyoruz ve süreç kolay değil, çünkü tüm Komisyon hizmetleri tarafından onaylanmaları ve ardından tüm Avrupa dillerine çevrilmeleri gerekiyor,” dedi belirtti.
Peki, kaç soru bekleniyor?
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Kozmetik Yönetmeliğinde 40 madde var, dolayısıyla kesinlikle iki katı kadar soru olacaktır,” diye tahminde bulundu.
Sorular İki Bölüme Ayrılacak
İlk bölüm, genel halk ve tüketicilere yönelik “kolay” soruları içerecek.
İkinci bölüm ise uzmanlar ve profesyoneller için olacak.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Bu sorular gerçekten size yönelik olacak. Çok spesifik ve detaylı olacaklar. Bizim için önemli olan, bir şeyin neden işe yaradığını veya neden işe yaramadığını ve değiştirilmesi gerektiğini düşündüğünüzü ayrıntılı bir şekilde açıklamanızdır. Cevap vermekte gecikmeyin,” diye uyardı ve ekledi;
“Mayıs/Haziran gibi başlarsak, maalesef yaz tatili dönemine denk gelmiş olacağız. Son ana bırakmayın, çünkü Ağustos ayında cevap veremeyebilirsiniz.”
İstişarenin kapanışından sonraki sekiz hafta içinde gerçeklere dayalı bir özet rapor yayımlanacak.
Hedeflenmiş İstişare
Bu çalışma, dışarıdan bir yüklenici tarafından yürütülecek.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Şu anda, raporun hazırlanmasına yardımcı olacak bir şirket seçme sürecindeyiz. Bu şirket, kamu istişaresinin sonuçlarını analiz etmekten ve hedeflenmiş istişareyi yürütmekten sorumlu olacak. Yaz tatilinden sonra, en ilgili paydaş kategorileri arasındaki bazı kişiler, anketler ve röportajlara katılmaları için bu şirket tarafından iletişime geçirilebilir,” diye açıkladı.
Hedeflenmiş istişarenin sonuçları, nihai değerlendirme raporuna dahil edilecek ve özel bir çalıştayda sunulacak.
Zaman Çizelgesi
Tüm istişare süreci, 2025 yılının dördüncü çeyreğinde tamamlanmalıdır. Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi açıkladı;
- Değerlendirme raporu, 2025’in ikinci çeyreğinde hazırlanacak.
- Komisyon, değerlendirme raporunu ve sonuçlarına dayalı önerileri 2026’nın ikinci çeyreğinde kabul edecek.
- Bu sürecin sonunda, Kozmetik Yönetmeliği’nin revize edilip edilmeyeceğine karar verilecek.
Ve ekledi “Bu tamamen alacağımız yanıtlara bağlı olacak.”
Sorumlu Kişi Üzerine Odaklanma
Komisyon temsilcisi, özellikle Sorumlu Kişiler (Responsible Person – RP) için önemli olabilecek bazı sorulara değindi.
Kimler Sorumlu Kişi Olabilir?
İlk soru AB’de faaliyet gösteren üreticiler şu anda bir Sorumlu Kişi atayabiliyor. Bu iyi bir fikir mi? şeklindeydi.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Sorumlu Kişi hakkında bazı fikirlerimiz var,” diye belirtti ve ekledi;
“Mevzuat oldukça esnek, bu yüzden bireyler de Sorumlu Kişi olabilir. Ancak, gerçekten böyle olmalı mı? CPNP’ye (Kozmetik Ürün Bildirim Portalı) kayıtlı Sorumlu Kişilere baktığımızda, çok farklı profiller görüyoruz: bazen finans danışmanları, bazen de bir gıda kamyonu işleten kişiler. Asıl soru, bu kişinin işini düzgün yapabilme kapasitesine sahip olup olmadığıdır. Mevcut durumu korumalı mıyız, yoksa en azından kozmetik sektöründe deneyim şartı getirmeli miyiz?”
Bildirim Prosedürleri
Bir diğer soru, Yönetmeliğin 13. ve 16. Maddeleri kapsamında yer alan bildirim prosedürleri hakkında.
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “Bu prosedürlerin çok zahmetli olup olmadığını, tüm unsurların mantıklı olup olmadığını veya bazı kısımların gereksiz olup olmadığını bizimle paylaşmanız iyi olur,” şeklinde belirtti.
CPNP (Kozmetik Ürün Bildirim Portalı)
Bildirim portalı daha kullanıcı dostu hale getirilebilir mi? Eğer öyleyse, nasıl?
Güvenlik Değerlendiricisi (Safety Assessor)
Sorumlu Kişi ile Güvenlik Değerlendiricisi arasındaki ilişkiyi netleştirecek özel kurallara ihtiyaç var mı?
Yetkili Makamlar ve Sorumlu Kişiler Arasındaki İlişki
Avrupa Komisyonu’ndan ilgili kişi “AB’deki tüm yetkili makamların, ulusal makamları aracı olarak kullanmadan doğrudan Sorumlu Kişi ile iletişime geçebilmesi gerekip gerekmediğini de merak ediyoruz,” diye belirtti.
Komisyon, bu konu ve birçok diğer mesele hakkında sektörün görüşlerini, tepkilerini ve önerilerini bekliyor. Uzun bir süreç yeni başlıyor ve sonucu sadece Komisyon’un çalışmaları değil, aynı zamanda sektörün vereceği geri bildirimler de belirleyecek.