Kimyasal Mevzuat İhlalleri İçin Cezalar
Çevre suçlarıyla mücadele konusunda yasal çerçevesini güncellemeyi ve ulusal yaptırımları güçlendirmeyi amaçlayan Avrupa Komisyonu önerisi uyarınca; şirketler, AB kimyasallar mevzuatını ihlal ettikleri için ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir.
Önerinin kabul edilmesi halinde, ceza hukuku yoluyla çevre korunmasına ilişkin mevcut Direktif (2008/99/EC) revize edilecektir. 2019 ve 2020’deki Komisyon değerlendirmesi, Direktif kapsamındaki cezaların, AB yasalarına uyumu sağlamak için çevre politikasının tüm alanlarında “yeterli olmadığını” tespit etti.
Komisyon ayrıca, çevreye veya insan sağlığına önemli ölçüde zarar veren AB kimyasallar mevzuatının ihlalleri de dahil olmak üzere, mevcut Direktifin kapsamında olmayan çevre suçlarına yönelik ciddi cezai yaptırımlar getirilmesi gereğini de tespit etti.
Cezalar; REACH, CLP tüzükleri, Kalıcı Organik Kirletici Maddeler (KOKlar) ve biyosidal ürünleri düzenleyen yasalar da dahil olmak üzere AB Kimyasallar Tüzüklerine uymayan, ‘’herhangi bir kişinin ölümüne veya ciddi şekilde yaralanmasına sebep olan veya toprak, hava, su, hayvanlar veya bitkilere önemli ölçüde zarar vermesine neden olması muhtemel’’ olarak görülen faaliyetler yürüten şirketlere uygulanacaktır.
Öneri teklifinde, “Bu tür davranışlar kasten veya bazı durumlarda ciddi ihmalle işlendiğinde de suç olarak kabul edilmelidir” denildi.
Bu tür yasa dışı faaliyetlerde bulunan şirketlere yönelik cezalar şunları içerir:
- cezai veya cezai olmayan para cezaları;
- belirli bir zaman içerisinde çevreyi eski haline getirme yükümlülüğü;
- kamu yararı veya yardımı hakkından mahrum bırakılma;
- ihale prosedürleri, hibeler ve imtiyazlar dahil olmak üzere kamu finansmanına erişimden geçici olarak dışlanma;
- ticari faaliyetlerin uygulanmasından geçici veya kalıcı olarak diskalifiye edilme;
- suça neden olan faaliyetleri sürdürmek için izin ve yetkilerin geri alınması;
- suçu işleyen işyerlerinin geçici veya kalıcı olarak kapatılması;
- şirketlerin çevre standartlarına uyumu artırmak için durum tespiti planları kurma yükümlülüğü; ve
- mahkumiyete ilişkin yargı kararının veya uygulanan herhangi bir yaptırımın/tedbirin yayınlanması.
Üye Devletlerin, bu tür yasadışı faaliyette bulunduğu tespit edilen şirkete dünya çapındaki cirosunun en az %5’i kadar bir para cezası belirlemesi gerekecektir.
Caydırıcı Etkiler
Teklifte, revize edilen Direktifin çevre suçlarıyla ilgili olarak ulusal yaptırım ve yaptırımların etkinliğini artırmaya yardımcı olacağı ve halkın güvenini önemli ölçüde arttıracağı belirtildi. Direktif, önleyici ve caydırıcı etkileriyle daha temiz bir çevreye katkıda bulunan etkili Direktif olarak adlandırıldı.
Avrupa Konseyi ve Parlamentonun teklifi gözden geçirmesi ve onaylaması halinde üye devletlerden revize Direktifi ulusal hukuka aktarmalarının isteneceği belirtildi.
Önerilen revizyon Yeşil Anlaşma (Green Deal) da dahil olmak üzere AB çevre stratejisi kapsamında belirlenen hedeflere ulaşmayı amaçlamaktadır. Özellikle teklifte ‘’uyumsuzluğa karşı sıfır tolerans yaklaşımı’’ ile belirtilen katı yaptırımlar, AB’nin Sürdürülebilirlik için Kimyasallar Stratejisinin hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacaktır.
AB Kimyasallar Mevzuatının uygulanması uzun süredir devam eden bir sorundur. Bu sorunların giderilebilmesi adına, halka uygunsuz vakalarla mücadele edebilmesi için daha geniş imkanlar, işletmelere veya çalışanlara yasa dışı maddeleri/ürünleri belirlemeleri için bir ‘’ihbar mekanizması’’ oluşturulması da dahil olmak üzere çeşitli fikirler önerilmiştir.