Avrupa Birliği, mini otel banyo malzemelerinden tek kullanımlık plastik ambalajlara kadar birçok malzemeyi yasaklayarak birlik genelinde üretilen ambalaj atığı miktarını azaltmayı hedeflemektedir.
Avrupa Komisyonu’nun döngüsel ekonomi paketinin bir parçası olan teklif, birliğin 2050 yılına kadar iklim nötr olmasına yardımcı olmak için atıkları azaltmayı ve emisyonları azaltmayı amaçlayan mevzuata dahil edilmesi planlanmaktadır.
Yeni kurallar, plastik ambalajlarda kullanılan geri dönüştürülmüş malzeme miktarı için zorunlu hedefler içermekte olup ve kafeleri, mağazaları ve otelleri tek kullanımlık ambalajlar yerine yeniden kullanılabilir ambalajlara geçmeye zorlamaktadır. AB pazarındaki tüm ambalajların 2030 yılına kadar geri dönüştürülebilir olması için çağrıda bulunulmaktadır.
Ülkelere ayrıca şişelerin ve kutuların geri dönüşümünü artırmak için planlar oluşturmaları bildirilmiştir. Ayrıca bir ürünün satın alma işlemlerine ek olarak küçük bir ek ücret ödenecek olup bu miktar, geri dönüştürülebilir malzeme iade edildiğinde geri verilecektir.
Komisyon, yeni kuralların önsözünde ambalajlamanın “önemli bir çevresel sorun” olduğunu söylemiştir. Sektör, plastiğin yüzde 40’ını ve kâğıdın yüzde 50’sini ve evsel katı atığın yüzde 36’sını oluşturan “işlenmemiş malzemelerin ana kullanıcılarından” biridir.
Yeni AB verilerine göre 2020’de AB’de ikamet eden her kişi yaklaşık 180 kilogram atık üretmiştir. Üretilen atıklardan kâğıt ve karton, 2020’de 32,7 milyon tonla başta olmak üzere, bunu her biri yaklaşık 15 milyon tonla plastik ve cam atıkları takip etmektedir.
Komisyon, “Harekete geçilmezse AB, 2030 yılına kadar ambalaj atıklarında yüzde 19 ve hatta plastik ambalaj atıklarında yüzde 46’lık bir artış daha görecektir” demiştir.
Ancak öneri, endüstri tarafında pek iyi yankı bulmamıştır. Sanayi grupları son haftalarda daha yüksek yeniden kullanım hedeflerine karşı sert bir şekilde tepki gösterirken, STK’lar Komisyonu bu taleplere boyun eğmek ve teklifi sulandırmakla suçlamaktadır.
Dört Temel Tartışma Noktası
Tek Kullanımlık Atıklara Son!
Komisyonun önerisinin kilit unsurlarından biri, konaklama sektöründe tek kullanımlık tabak ve bardaklar, şeker paketleri ve diğer çeşniler veya mini sabunlar ve şampuanlar gibi bazı tek kullanımlık ambalaj türlerinin yasaklanmasıdır.
İşletmeler bunun savaşmadan olmasına izin vermemektedir.
Geçen ay yeni kuralların ilk taslağının sızdırılmasından bu yana, yeniden kullanılabilir ambalajları temizlemek için gereken enerji ve suyun, tek kullanımlık ürünlerden uzaklaşmanın çevresel faydalarından daha ağır basacağı iddiasını öne sürülmektedir.
Kurallar aynı zamanda şirketler için belirli miktarda ürünün yeniden kullanılabilir veya yeniden doldurulabilir ambalajlarda sunulmasını sağlama hedefleri de belirlemektedir. Örneğin, bir kafe tarafından yapılan paket içecek satışlarının yüzde 20’si, 2030 yılına kadar yeniden kullanılabilir ambalajlarda veya müşterilerin kendi kaplarında sunulmalıdır ve hedef, 2040’ta yüzde 80’e kadar çıkmasıdır. Bira perakendecileri 2030’a kadar ürünlerinin yüzde 10’unu yeniden doldurulabilir şişelerde satmak zorunda kalacaktır ve 2040’a kadar ise bu oran yüzde 20’yi bulacaktır.
Geri Dönüşüm Endişeleri
Endüstri grupları ayrıca, metin genel anlamda geri dönüşümü artırmayı amaçlasa da, teklifin geri dönüştürülebilir tek kullanımlık ambalajlara göre haksız yere yeniden kullanılabilir ambalajları tercih ettiğinden şikayet etmektedir, bu görüşe göre ise geri dönüşüm tesislerine yapılan yatırımlarda paranın boşa harcanmış olduğu anlamını taşımaktadır.
Pepsico ve AB meşrubat lobisi UNESDA, “Sektör içinde gerçek bir endişe bulunmakta – şu anda neye güveneceğimizi bilmiyoruz, çünkü politikanın kendisinin çelişkili hedefleri var. Bunun olası sonucu, düzenleyici çerçevenin gerçekte ne olacağını anlarken bu yatırımlardan bazılarını duraklatmamızdır” demiştir.
Endişeleri işiten Komisyon, Çarşamba günü önerilen kurallar ile ambalajın yüzde kaçının yeniden kullanılabilir olması gerektiğine ilişkin daha düşük hedefler koymuştur.
Ancak şimdi çevreci gruplar, AB’nin çözüm olarak geri dönüşüme güvenmek yerine yeniden kullanılabilir ambalajları artırmaya odaklanması gerektiğini söylemektedir.
Kampanyacılar, geri dönüşümle ilgili olumlu mesajların ek tüketimi ve ek atığı teşvik edebileceğini savunmuştur. Ortalama geri dönüşüm oranının sadece yüzde 64,4 olduğuna da dikkat çekmişlerdir.
Pazarlamanın Yitirilişi
Komisyonun önerisi, ürünlerin olduğundan daha fazlasını içeriyormuş gibi görünmesini amaçlayan çift cidarlı veya sahte altlık gibi “gereksiz” ambalajları da yasaklamaktadır. Bu, esas olarak, tüm ambalajların işlevsellik ve kullanılan ambalaj miktarını en aza indirecek şekilde tasarlanması gerektiği anlamına gelmektedir. Bu fikir, alkollü içkiler ve parfüm üreticileri gibi öne çıkmak için farklı ambalajlar kullanan işletmeler için pek iyi bir esas değildir.
Komisyona gönderilen bir mektupta, bazı lobiler yeni kuralların “paketlemede standardizasyona yol açacağını ve AB tüketicileri, markaları ve endüstrisi için rekabet açısından olumsuz yansımaları olacağını” savunulmuştur.
Avrupalı Cam Kap İmalatçıları Derneği, “Ürünlerinizi pazara sunmak için çok fazla çalışma gerekmektedir. Ürününüzün imajı, görünüşü ve verdiği his, katma değerli ürünün çok büyük bir parçasıdır” demiştir.
Biyolojik Olarak Parçalanabilen Ambalaj Hedefi
Kompostlanabilir ve biyolojik bazlı ambalaj üreticileri de yeni kurallara uymak zorunda kalmaktadır çünkü bu tür ürünler, geri dönüşüm süreçlerini engelleyebilmektedir hatta belirli ortamlarda tamamen biyolojik olarak çözünmesi çok uzun zaman alabilmektedir.
Komisyon, kompostlaştırma için tasarlanması gereken çay poşetleri, filtre kahve kapsülleri, meyve ve sebzelere yapıştırılan yapışkan etiketler ve hafif plastik taşıma poşetlerini içeren “küçük bir ürün listesi” belirlemiş olup geri kalanlarının ise geri dönüştürülmesi gerektiğini bildirmiştir.
Kompostlanabilir ambalaj endüstrisi, işlerini ciddi şekilde engelleyeceğini duyurarak memnuniyetsizliklerini bildirmiştir.
Biyoplastik şirketlerinden oluşan bir koalisyon mektubunda, hareketin AB’nin “sektördeki mevcut liderlik rolünü” tehlikeye atacağını ve bu tür ürünlere yönelik daha fazla araştırma ve yatırımı “donduracağını” yazmıştır.
Komisyonun önerisi şimdi Avrupa Parlamentosu ve AB ülkeleri tarafından incelenecek, ancak önünde oldukça çetin bir yol bulunmaktadır. Bazı Avrupa Parlamentosu Üyeleri, sektör endişelerini dile getiren mektupları Komisyona çoktan iletmiştir.