ENDOKRİN BOZUCULAR
Endokrin bozucu kimyasal maddeler, endokrin sistemin normal işleyişini değiştirerek bireyde ya da sonraki kuşaklarında olumsuz etkiler oluşturabilirler. İnsanlar, endokrin bozucu kimyasal maddelere farklı birçok kaynaktan maruz kalmaktadır. Bu kaynakların başında gıdalar, ambalaj malzemeleri, kozmetikler ve ilaçlar gelmektedir.
Endokrin bozucular, plastik şişeler, metal gıda kutuları, deterjanlar, alev geciktiriciler, besinler, oyuncaklar, kozmetikler ve böcek öldürücü (pestisidler) gibi günlük kullanılan pek çok üründe sayılabilir.
Endokrin bozucu özellik taşıyan ve kozmetikler arasında makyaj malzemeleri, nemlendiriciler, saç bakım ürünleri veya tıraş ürünlerinde yaygın olarak koruyucu amaçla kullanılan parabenlerdir.
PROPYLPARABEN
Kozmetik Yönetmeliği, insan sağlığına yönelik potansiyel riskleri ele almak için, tüketici güvenliği bilimsel komitesi (SCCS) tarafından yürütülen bilimsel bir risk değerlendirmesine dayalı olarak kozmetikte belirli maddelerin kullanımına ilişkin bir kısıtlama ve yasaklar sistemi belirler.
7 Kasım 2018’de endokrin bozucu özelliklere sahip maddelerle ilgili olarak 1223/2009 sayılı yönetmeliğin (EC) incelenmesi kabul edilir. Kozmetik Yönetmeliğinde, endokrin bozucular hakkında özel hükümleri yoktur. Kozmetik ürünlerde kullanılan maddelerin ortaya çıkarabileceği endişeler, 1907/2006 sayılı Tüzüğün (EC) (REACH tüzüğü) uygulanması yolu ile dikkate alınır. Komisyon inceleme sonrasında yönetmelikte yasaklar veya kısıtlamalar kapsamına girmeyen potansiyel endokrin bozucuların öncelikli bir listesini oluşturmayı taahhüt eder. 16 Mayıs-15 Ekim 2019 tarihleri arasında 28 endokrin bozucu özelliği olan maddeden yüksek öncelikli olan 14’ü hakkında kamuoyu çağrısı düzenlenmiş olup Propylparaben bu 14 maddeden biridir.
Propylparaben Hakkında Mevcut Bilgiler
Kozmetik ürünlerde, Propyl 4-hydroxybenzoate ve 4-Hydroxybenzoic acid propyl ester kimyasal isimleriyle propylparaben (CAS No 94-13-3, EC No 202-307-7) bileşeni koruyucu olarak kullanılmaktadır.
Propylparaben farklı güvenlik değerlendirmelerine tabi tutulmuştur. Bunlar;
2005 (SCCP/0874/05), 2006 (SCCP/1017/06), 2008 (SCCP/1183/08), 2010 (SCCS /1348/10), 2011 (SCCS/1446/11) ve 2013 (SCCS /1514/13).
Özellikle 2013’teki son SCCS görüşünden sonra kozmetikte propylparaben kullanımının güvenilirliği ile ilgili yeterli kanıt sağlanmamıştır düşüncesi ile Komisyon, SCCS’den sağlanan bilgiler ışığında bir güvenlik değerlendirmesi yapmasını talep etmiştir.
Son Durum:
Avrupa Komisyonu tarafından 2020 yılı Şubat ayında SCCS’ye verilen yetkinin ardından, endokrin bozucular olarak listelenen bileşenlerin değerlendirilmesi çerçevesinde Bilimsel Komite, birçok kozmetik ve kişisel bakım formüllerinde koruyucu olarak kullanılan Propylparaben hakkında 4 Ocak 2021’e kadar açık olan güvenlik görüşü talep etmiştir.
SCCS’nin Propylparaben için potansiyel endokrin bozucu özelliklerle ilgili endişeleri göz önünde bulundurarak değerlendirme yaptığı son görüşü SCCS/1623/20 yayınlanmıştır. Bunun sonucu olarak; Propylparaben; COSING veri tabanında yeni kısıtlamaları ile EK-V /12-a da yerini almıştır.
