Komisyon Yönetmeliği (AB) 2023/2055, sentetik polimer mikropartiküllerinin (mikroplastikler) tek başına veya karışımlara kasten eklenmiş şekilde kısıtlanmasını içerir ve “mikroplastik kısıtlaması” olarak bilinir.
Bu düzenleme, 17 Ekim 2023 itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
Açıklayıcı Kılavuz
Komisyon, paydaşlara ve AB ülkelerine yeni kuralların uygulanmasında yardımcı olmak amacıyla bir Açıklayıcı Kılavuz hazırlamıştır. Bu Kılavuz üç bölümden oluşur:
- Bölüm I (Anlatı kısmı): Kısıtlama hükümlerini ve uygulanmasını basit bir dille açıklar.
- Bölüm II (Soru-Cevap kısmı): AB ülkeleri ve paydaşlar tarafından yöneltilen sorulara verilen yanıtları içerir.
- Bölüm III (Ekler): Kararların bu düzenleme kapsamına girip girmediğini belirlemede ve sınırda yer alan durumlara örnekler sunar.
Kılavuzun Birinci Bölümü, AB’nin 22 resmi diline çevrilmektedir ve bu çeviriler 2025’in üçüncü çeyreğinde bu sayfada yayımlanacaktır.
İkinci ve Üçüncü Bölüm için çeviri planlanmamaktadır.
Kılavuz, Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) ve AB ülkeleriyle istişare içinde hazırlanmıştır ve uygulamada ortaya çıkabilecek yeni açıklama ihtiyaçlarına göre düzenli olarak güncellenecektir.
Gelecekteki kılavuz versiyonları ECHA tarafından hazırlanıp yayımlanacaktır.
Bu Açıklayıcı Kılavuz ve/veya mikroplastik kısıtlaması ile ilgili sorular, ECHA’ya veya REACH uygulamasıyla ilgili özel olarak oluşturulmuş ulusal yardım masalarına yönlendirilmelidir.
Sim (Glitter)
Aşağıdaki bilgiler, AB ülkeleriyle yapılan görüşmeler sonrasında Açıklayıcı Kılavuzda detaylandırılmıştır.
Komisyon neden simi yasaklamak istiyor?
Mikroplastiklerin, buna sim de dahil olmak üzere, yasaklanma amacı çevre kirliliğini azaltmak ve doğaya olan zararı önlemektir.
Plastik simin, okyanuslarımızı kirletmeyen daha çevre dostu alternatifleriyle değiştirilmesi mümkündür.
17 Ekim 2023 itibarıyla sim satışı tamamen yasaklandı mı?
Hayır, yalnızca belirli türdeki ve kullanım amaçlarındaki simler bu kapsamda yer almaktadır.
Bu, simin hangi maddeden yapıldığına, ne amaçla kullanıldığına ve serbest halde mi yoksa bir nesnenin içinde mi olduğuna bağlıdır. Ayrıca, piyasada hâlihazırda bulunan ürünler – örneğin raflarda veya tedarikçilerin stoklarında yer alanlar – stoklar tükenene kadar satılmaya devam edebilir.
- Bileşim: Yalnızca biyolojik olarak parçalanamayan ve suda çözünmeyen plastikten yapılmış simler bu kapsamdadır.
Biyolojik olarak parçalanabilen, çözünür, doğal veya inorganik simler mikroplastik olarak değerlendirilmediği için kısıtlama kapsamı dışında kalır ve satılmaya devam edebilir.
- Kullanım: Satış yasağı yalnızca geçiş süreci tanınmamış veya muaf tutulmamış alanlarda kullanılan (biyolojik olarak parçalanamayan, çözünmeyen) plastik simleri kapsamaktadır. Örneğin el sanatları ve oyuncaklar gibi.
Kozmetik ürünler ve deterjanlar gibi geçiş süreci tanınan alanlarda kullanılan simlerin satışı, bu sürenin sonuna kadar devam edebilir.
Geçiş süreci tanınmayan kullanım alanlarında (örneğin el işi, oyuncaklar) serbest haldeki plastik sim 17 Ekim 2023 itibarıyla yasaklanmıştır (biyolojik olarak parçalanabilen, çözünür veya muaf tutulanlar hariç).
Ancak, teknik yollarla muhafaza edilen ve katı bir yapının içine kalıcı olarak yerleştirilmiş simler (örneğin simli yapıştırıcı, boyalar, bazı mürekkepler) bu yasaktan etkilenmez.
Yüzeyine sim yapıştırılmış ürünler de kısıtlama kapsamına girmez.
Daha Fazla Bilgi
Mikroplastik kısıtlaması, tek başına veya karışımlara kasten eklenmiş sentetik polimer mikropartikülleri – yani mikroplastikleri – kapsar. Eşyalar bu kapsamın dışında kalır.
Tek başına bulunan plastik sim (serbest plastik sim olarak da adlandırılır) REACH kapsamında bir karışım olarak değerlendirilir ve bu nedenle kısıtlamaya tabidir.
- Piyasaya sürme yasağı (kısıtlamanın 1. paragrafı), 17 Ekim 2023 tarihinden itibaren, 6. paragraf uyarınca geçiş süresi belirlenmeyen kullanımlar için (örneğin, sanat ve el sanatları kitleri, oyuncaklar, belirli istisnalar, vb.) kendi başlarına veya ürünlere kasıtlı olarak eklenen plastik simler de dahil olmak üzere mikroplastikler için geçerlidir.
Ancak, kısıtlamalarla ilgili olmayan istisnalar da vardır. Aşağıdaki ürünler kısıtlamadan muaftır:
- İnorganik (örneğin cam, metal), doğal, biyolojik olarak parçalanabilir veya suda çözünür maddelerden yapılmış simler (mikroplastik sayılmadığı için kapsam dışıdır)
- İpe dizilmek veya dikilmek üzere tasarlanmış boncuklar, pullar ve süslemeler (eşya sayıldıkları için kapsam dışıdır)
- Teknik yollarla muhafaza edilen ya da kullanım sırasında mikroplastik özelliğini kaybeden veya katı bir matrise kalıcı olarak entegre edilmiş mikroplastikler (örneğin yapıştırıcı, boya veya mürekkep içinde hapsolmuş simler) (5. paragraf uyarınca muaf tutulmuştur)
REACH Kapsamındaki Ürünler
17 Ekim 2023 itibarıyla piyasada bulunan ürünler
Paragraf 6 uyarınca belirli bir geçiş süresi belirlenen kullanımlar için kendi başlarına veya ürünlerde kullanılan plastik simler dahil mikroplastikler (örneğin kozmetikler, deterjanlar) bu geçiş süresinin sonuna kadar satılmaya devam edebilir.
Örneğin, kozmetik ürün olarak kullanılan gevşek plastik simler ve sim (veya diğer mikroplastikler) içeren kozmetikler Paragraf 6 kapsamında belirli geçiş sürelerine tabidir ve şu tarihlere kadar satılmaya devam edebilir:
- 16 Ekim 2027 (dahil) – Durulanan kozmetikler için (Paragraf 6b)
- 16 Ekim 2029 (dahil) – Durulanmayan kozmetikler için (Paragraf 6d)
- 16 Ekim 2035 (dahil) – Makyaj, dudak ve tırnak ürünleri için (Paragraf 6c)
Not: 17 Ekim 2031 – 16 Ekim 2035 tarihleri arasında, makyaj, dudak ve tırnak ürünlerinin satılmaya devam edebilmesi için, mikroplastik içerdiğini belirten bir etiket taşıması gerekir.
Son olarak, 17 Ekim 2023’ten önce piyasaya sürülmüş, plastik sim veya diğer mikroplastikleri içeren ürünler (Paragraf 6’da belirtilen kullanımların dışındaki amaçlar için kullanılanlar dahil) geri çağrılmak veya piyasadan çekilmek zorunda değildir ve Paragraf 16 uyarınca satılmaya devam edebilir.
Bu durum, örneğin distribütörlerin, ithalatçıların veya perakendecilerin stoklarındaki bitmiş ürünler için geçerlidir.
Ancak, Paragraf 16’da belirtilen muafiyetten yararlanarak satışa devam edebilmek için, Paragraf 6 kapsamına girmeyen kullanımlar için ithal edilen ürünlerin (örneğin el işi setleri, oyuncaklar), 17 Ekim 2023’ten önce AB gümrük bölgesine ulaşmış olması gerekir.
Not: Bu sayfada ifade edilen görüşler, Komisyonun teknik hizmet birimleri tarafından hazırlanmıştır ve Avrupa Komisyonu tarafından resmi olarak kabul edilmemiştir. Hukuki bağlayıcılığı yoktur; AB hukukunun bağlayıcı yorumu yalnızca Avrupa Birliği Adalet Divanı tarafından yapılabilir.
İşletmeler, kısıtlamaya uyum sağlama sorumluluğunu taşımaya devam etmektedir.
Son güncelleme: 31 Mart 2025