Geçtiğimiz ay Avrupa Parlamentosu, AB’de ambalajlamayı daha sürdürülebilir hale getirmek ve ambalaj atıklarını azaltmak için yeni önlemleri kabul etmiştir. Anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için konseyin de anlaşmayı resmi olarak onaylaması geremektedir. Sürekli büyüyen atıklarla mücadele etmeyi, iç pazar kurallarını uyumlu hale getirmeyi ve döngüsel ekonomiyi güçlendirmeyi amaçlayan düzenleme, 476 lehte, 129 aleyhte ve 24 çekimser oyla kabul edilmiştir.
Ambalajın Azaltılması ve Belirli Ambalaj Türlerinin Kısıtlanması
Konsey ile geçici olarak üzerinde mutabakata varılan kurallar, ambalaj azaltma hedeflerini (2030’a kadar %5, 2035’e kadar %10 ve 2040’a kadar %15) ve AB ülkelerinin özellikle plastik ambalaj atığı miktarını azaltmasını içermektedir. Gereksiz ambalajlamayı azaltmak amacıyla gruplandırılmış, nakliye ve e-ticaret ambalajlarında maksimum %50 boş alan oranı belirlenmiştir. Bu doğrultuda üreticiler ve ithalatçıların da ambalajın ağırlığının ve hacminin en aza indirilmesini sağlaması gerekecektir. Bazı tek kullanımlık plastik ambalaj türleri 1 Ocak 2030 tarihinden itibaren yasaklanacaktır. Bunlar arasında işlenmemiş taze meyve ve sebze ambalajları, kafe ve restoranlarda doldurulup tüketilen yiyecek ve içeceklerin ambalajları, bireysel porsiyonlar (örneğin çeşniler, soslar, krema, şeker), tuvalet ürünleri için konaklama minyatür ambalajları ve çok hafif plastik taşıma torbaları (15 mikronun altında). Olumsuz sağlık etkilerini önlemek için, gıdayla temas eden ambalajlarda belirli eşik değerlerin üzerinde PFASlar (per- ve poliflorlu alkil maddeler) olarak adlandırılan maddelerin kullanımına ilişkin bir yasak içermektedir.
Yeniden Kullanım ve Yeniden Dolum Seçeneklerinin Teşviği
Alkollü ve alkolsüz içecek ambalajları (örneğin süt, şarap, aromalı şarap, alkollü içkiler hariç), nakliye ve satış ambalajlarının yanı sıra gruplandırılmış ambalajlar için özel 2030 yeniden kullanım hedefleri öngörülmektedir. Üye devletler, belirli koşullar altında bu gerekliliklere beş yıllık bir istisna tanıyabilir. İçeceklerin ve paket gıdaların son distribütörleri, tüketicilere kendi kaplarını getirme seçeneğini sunmak zorunda kalacak. Ayrıca 2030 yılına kadar ürünlerin %10’unu yeniden kullanılabilir ambalaj formatında sunmaya çalışmaları gerekecektir.
Geri Dönüştürülebilir Ambalaj, Daha İyi Atık Toplama ve Geri Dönüşüm
Yeni kurallara göre, tüm ambalajların (hafif ahşap, mantar, tekstil, kauçuk, seramik, porselen ve balmumu hariç) katı kriterleri karşılayarak geri dönüştürülebilir olması gerekecektir. Önlemler aynı zamanda plastik ambalajlar için minimum geri dönüştürülmüş içerik hedeflerini ve ambalaj atıklarının ağırlığına göre minimum geri dönüşüm hedeflerini de içermektedir. 2029 yılına kadar tek kullanımlık plastik ve metal içecek kaplarının (üç litreye kadar) %90’ının ayrı olarak toplanması gerekecektir (depozito-iade sistemleri veya toplama hedefine ulaşılmasını sağlayan diğer çözümler yoluyla).
Parlamento rapörtörü, “AB, bir çevre yasasında ilk kez, kullanılan malzemeye bakılmaksızın ambalajlamayı azaltmaya yönelik hedefler belirlenmiştir. Yeni kurallar yeniliği teşvik etmekle birlikte mikro işletmeler için muafiyetler içermektedir. Gıda ambalajlarında kimyasalların kalıcı olarak yasaklanması Avrupalı tüketicilerin sağlığı açısından büyük bir gelişmedir. Artık tüm sanayi sektörlerini, AB ülkelerini ve tüketicileri aşırı ambalajla mücadelede üzerlerine düşeni yapmaya çağırıyoruz.” şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Sonraki adımlar
Anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için Konseyin de anlaşmayı resmi olarak onaylaması beklenmektedir.