1 Haziran 2022’de Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü, Yeşil Anlaşmanın bileşenlerinden CSS’nin (Sürdürülebilirlik için Kimyasal Stratejisi) bir parçası olan “1 madde, 1 değerlendirme” (1 Substance 1 Assesment) (1S1A) girişimi hakkında bir bilgilendirme toplantısı düzenlemiştir. Toplantının amacı, paydaşları ve vatandaşları bu çerçevede halihazırda üstlenilen ve yapılacak olan hedefler ve eylemler hakkında bilgilendirmektir. Oturum, Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü Sürdürülebilir Kimyasallar Birimi Başkanı Cristina de Avila tarafından yapılan bu 1S1A’nın genel sunumuyla başlamıştır.
“1S1A değerlendirme süreci, Avrupa Yeşil Anlaşması’nda ifade edilen ve Sürdürülebilirlik için Kimyasallar Stratejisinde ayrıntılı olarak açıklanan Avrupa Komisyonu’nun bir taahhüdüdür. Girişim, mevzuat genelinde kimyasal güvenlik değerlendirmelerinin yürütülmesinin verimliliğini, etkililiğini, tutarlılığını ve şeffaflığını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. 1S1A’ya atıfta bulunurken, bahsettiğimiz değerlendirmenin tehlikelerin, maruziyetlerin, insan sağlığı ve çevre için ortaya çıkan risklerin değerlendirilmesi olduğunu hatırlamak önemlidir. Sosyo-ekonomik etkiler, kısıtlamaların sonuçları veya alternatiflerin değerlendirilmesi gibi diğer değerlendirmelerden bahsedilmemiştir.”
Güncel Durum
1S1A kavramına ulaşmak için, Komisyon ilk olarak beş ana alanda kimyasalların değerlendirilmesine ilişkin mevcut durumu değerlendirmiştir.
Değerlendirme için İnisiyatifi Kim Almaktadır?
Birçok farklı düzenleyici metin çerçevesinde, çeşitli kişi ve kurumlar (Avrupa Komisyonu, Üye Devlet yetkilileri, endüstri vb.) tarafından ve farklı zamanlarda değerlendirmeler başlatılmaktadır.
Değerlendirmeyi Gerçekte Kim Yapmaktadır?
Farklı kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilir: Ajanslar (Avrupa veya ulusal), bilimsel komiteler, uzman grupları ve hatta danışmanlar değerlendirme yapabilmektedir.
Kullanılan Veriler Nelerdir?
Avrupa Komisyonu ayrıca değerlendirmede kullanılan verilerin oldukça çeşitli olduğunu ve bu verilerin kullanılabilirliği, erişilebilirliği ve kalitesinin yanı sıra sunulma biçiminin de büyük ölçüde farklılık gösterdiğine dikkat çekmiştir.
Hangi Metodolojiler Kullanılmaktadır?
Yine, atıfta bulundukları politika belgelerine veya yönergelere bağlı olarak çeşitli metotlar kullanılmaktadır.
Değerlendirmelerin Şeffalığı Nasıldır?
Son olarak, bu dört parametrenin dayandığı şeffaflık, Komisyon’un farklı kural ve uygulamalara yanıt verdiğini göz önüne sermiştir.
Komisyonun Hedefi
1S1A konseptinin amacı, yukarıdaki beş parametre üzerinde çalışarak bu durumu kökten değiştirmektir.
Değerlendirmelerin Başlatılması
Değerlendirmelerin başlatılmasının mümkün olduğunca senkronize ve koordineli olmasını ve maddelerin madde madde değil gruplar halinde değerlendirilmesini sağlamaktır.
Değerlendirmelerin Yapılması
Mevcut uzmanlık ve kaynakların mümkün olan en rasyonel şekilde kullanılması için açık ve dağıtılmış sorumluluklar oluşturmak ve tüm aktörler arasında işbirliğini sağlamaktır.
Veriler
Değerlendiricinin mevcut tüm verilere erişimi olmalıdır, bu nedenle kolayca tanımlanabilir ve erişilebilir, güvenli ve kaliteli, paylaşılabilir ve bir değerlendirmeden diğerine yeniden kullanılabilir olmalıdır.
Metodojiler
Amaç, verilerin tutarlılığını ve mümkün olduğunca uyumlu hale getirilmesini sağlamaktır.
Şeffaflık
Son olarak, Komisyon, paydaşların bilgilendirilmesi ve bunlara erişebilmesi için değerlendirmenin yürütülmesinde ve temeldeki bilimsel veri ve bilgilerde yüksek düzeyde bir şeffaflık hedeflemektedir.
Komisyonun Stratejisi
1S1A için bu şekilde tanımlanan hedefe ulaşmak için Komisyon, güvenlik değerlendirmesini etkileyen beş alanda uygulanacak bir dizi eylem belirlemiştir.
Değerlendirmelerin Başlatılması
Komisyon, tüm yönetmelik genelinde kimyasal maddeler konusunda yetkililer tarafından planlanan tüm faaliyetlere dair güncel bir genel bakışa sahip olmak için kamu faaliyetlerini koordine etmek için tek bir araç geliştirmek istemektedir. Üye Devletlerden, Komisyon hizmetlerinden ve AB Ajanslarından uzmanlardan oluşan bir çalışma grubu, farklı sektörlerin özelliklerini dikkate alarak, tüm mevzuatta kimyasalların tehlike ve risk değerlendirmesine ilişkin girişimleri tartışmak üzere kurulmuştur. Tehlike tanımlama, sınıflandırma ve sağlık riski değerlendirmesi ile ilgili olarak kimyasallar mevzuatı kapsamındaki eylemleri senkronize etmek için Komisyon bünyesinde bir koordinasyon mekanizması da kurulmuştur. Ayrıca 1S1A sürecini denetlemek için bir mekanizma olacaktır.
Son olarak, bu çerçevede, CLP Tüzüğü (Maddelerin Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Paketlenmesi), Komisyonun uyumlaştırılmış sınıflandırmaları başlatmasını sağlamak için kimyasalların tehlike tanımlaması ve sınıflandırması için ana araç olacak şekilde revize edilecektir.
Sorumlulukların Dağılımı
Uzmanlık ve kaynakların kullanımını rasyonalize etmek için Komisyon, kimyasallar (SCCS dahil) üzerindeki teknik ve bilimsel çalışmaların Avrupa ajanslarına yeniden dağıtılmasını önermektedir. Ayrıca, finansman modelinin sürdürülebilirliğini artırmak için Avrupa Kimyasallar Ajansı’nın (ECHA) yönetimini güçlendirmek için bir Yönetmelik önerecektir.
Veriler
Aşağıdakiler için çeşitli araçlar ve platformlar oluşturulacaktır:
• Birlikte çalışabilirliği sağlamak için verileri uygun biçimlerde ve araçlarda kullanıma sunmak,
• Tüm kaynaklardan gelen ortak bir açık veri platformunun geliştirilmesiyle paylaşımı, erişimi ve yeniden kullanımı kolaylaştırmak,
• İlgili akademik verilerin kolay ve hızlı bir şekilde erişilebilir olduğundan ve düzenleyici amaçlara uygun olduğundan emin olunması,
• AB ve ulusal makamların, ek bilgilerin gerekli görüldüğü durumlarda, maddelerin test edilmesini ve izlenmesini sağlamasını sağlamak,
• Verilerin yeniden kullanımının önündeki yasal engelleri kaldırılması ve AB ile ulusal makamlar arasındaki veri akışını daha iyi hale getirilmesi.
Metodolojiler Komisyon üç ana girişimi destekleyecektir:
• Avrupa güvenlik değerlendiricileri ve risk yöneticileri tarafından kullanılabilecek merkezi bir Avrupa insan sağlığı ve çevre temelli sınır değerleri havuzunun oluşturulması
• CLP Tüzüğü’nün, onu tehlike sınıflandırmasının merkezi unsuru haline getirmek için revize edilmesi
• Nanomalzemelerin tanımının gözden geçirilmesi ve mevzuat genelinde tutarlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak için yasal olarak bağlayıcı mekanizmaların oluşturulması
Şeffaflık
Bu alanda Komisyon, gıda güvenliği sektörüyle ilgili açık veri ve şeffaflık ilkelerini diğer kimyasal düzenleyici metinleri de kapsayacak şekilde genişletmeyi amaçlamaktadır.
Bunu uygulamak için Komisyon eylemlerini altı iş akışına ayırmıştır:
- ACT/PACT’ın genişletilmesini ve uzman çalışma grubunu içeren koordinasyon mekanizmasının geliştirilmesi 2021’de başlamıştır.
- Bu yıl için CLP Tüzüğü’nün revizyonu planlanmıştır.
- REACH Tüzüğü’nün revizyonu 2022 için planlanmıştır.
- Yine 2022’de sunulması beklenen Avrupa ajanslarına teknik ve bilimsel çalışmaların dış kaynak kullanımı için yatay bir düzenleme önerisi başlatılmıştır.
- 2023’te ECHA’nın finansmanına ilişkin bir Yönetmelik teklifi sunulmuştur.
- 2022-2023 yılları arasında sağlanacak veri araçları ve platformları oluşturulmuştur.
Verilerin formatlarını, akışlarını, açıklığını, yeniden kullanımını ve şeffaflığını ve ayrıca güvenlik değerlendirmeleri için bir veri üretim mekanizmasının kurulmasını içerecek olan 2023’te de verilerle ilgili yatay bir yasa teklifi geliştirilmiştir.